Therapie met paarden, wat is dat nu juist?

Therapie- en coachingsvormen waarbij paarden ingezet worden om mensen te helpen, worden de jaren ook bij ons steeds populairder. Gesproken wordt over equicoaching, paardencoaching, coaching met paarden, equine assisted coaching, equitherapie, paardentherapie, therapie met paarden en equine assisted therapy. Benieuwd naar wat het nu eigelijk juist is? Samen met enkele Horse & Health leden vertel ik je er graag meer over! 

De natuur van het paard

Paarden zijn van nature prooidieren en kuddedieren. Dit zorgt ervoor dat een paard continu in interactie staat met zijn ruime omgeving en met de andere paarden uit de kudde. Paarden zijn hierdoor enorm gevoelig geworden voor vormen van non-verbale communicatie. Via het opvangen van non-verbale communicatie, kunnen ze bijvoorbeeld achterhalen of andere dieren in hun omgeving een bedreiging vormen voor de kudde. 

Binnen hun eigen kudde zijn paarden meesters in het lezen van de lichaamstaal van hun kuddegenoten. Ze kunnen bijvoorbeeld aanvoelen of bepaalde kuddeleden zelfzeker, gestresst, ziek of vermoeid zijn.

Paarden voelen deze informatie niet alleen aan, ze doen ook iets met de informatie die ze opnemen. Wanneer een roofdier nadert, alarmeert een paard zijn kudde. Wanneer een paard uit de kudde ziek is, zullen paarden dit zieke paard meer beschermen. Paarden zijn zelfs in staat stress van elkaar over te nemen en dit los te laten.

Wanneer paarden in contact komen met mensen, beschouwen zij deze veelal als ‘kuddegenoten’ en gaan ze ook de non-verbale signalen opvangen die deze mensen (vaak onbewust) uitsturen. Ze reageren vervolgens ook op de signalen die ze opvangen en het is hiermee dat de coaches en therapeuten aan de slag gaan!

Inzicht verwerven door reflectie

Mensen zijn zich vaak niet bewust van hun gevoelens en gedachten. Soms verbergen we zelfs bewust onze gevoelens of intenties voor andere mensen of weten we van onszelf niet hoe we ons tegenover anderen gedragen. Hier kunnen allerhande redenen voor zijn, maar het resultaat is vaak dat we in de problemen komen, bijvoorbeeld omdat we ons ‘echte zelf’ kwijt geraken of omdat we in conflict komen met anderen. 

Mensen kunnen elkaar bovendien makkelijk om de tuin leiden omdat we als mens vooral gericht zijn op verbale communicatie. Paarden daarentegen, focussen vooral op de non-verbale aspecten. Iemand kan dan wel zeggen dat alles oké is, als zijn of haar lichaamshouding uitstraalt dat er iets niet oké is, zal hij of zij het paard niet om de tuin kunnen leiden. Het paard zal opmerken dat iemand verdrietig, vermoeid, gestresseerd, … is én hierop reageren.

De taak van een coach of therapeut is om het gedrag van het paard waarmee een cliënt in interactie gaat, te observeren. De begeleider zal vervolgens deze observaties teruggeven aan de cliënt, eventueel vergezeld van vragen, waardoor de cliënt inzicht kan verwerven in gevoelens, situaties of interacties met andere mensen. 

Het doel is om het gedrag van de cliënt te veranderen zodat conflicten, met zichzelf (‘innerlijke conflicten’) en met anderen in de toekomst vermeden kunnen worden.

Soms worden er specifieke oefeningen uitgevoerd die samenhangen met een bepaald thema, maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. Doorgaans wordt wel steeds naast het paard gewerkt. Er wordt dus niet op het paard gereden. Vormen van therapie waarbij op het paard gereden wordt, vallen vaak onder de specifieke noemer hippotherapie.

De meerwaarde van paarden

Waarom zou je therapie of coaching met paarden een kans moeten geven? Anders gezegd, wat is eigenlijk de meerwaarde van het inzetten van paarden ten aanzien van andere vormen van begeleiding? We vroegen het aan enkele van de Horse & Health leden! 

Griet Buysse benadrukt dat hoe iemand omgaat met paarden, vaak een metafoor is voor hoe deze persoon ook omgaat met anderen in zijn of haar omgeving. Door vervolgens je gedrag ten aanzien van het paard tijdens de sessie te veranderen, kan je ervaren wat een verandering in jouw eigen gedrag teweegbrengt. Je kan tijdens de sessies al experimenteren met nieuwe gedragingen.

Benedicte van Acker (Puissance) ziet veel voordelen in het feit dat coaching met paarden vaak buiten plaatsvindt. Coaching met paarden is hierdoor soms laagdrempeliger, maar de natuur en dieren zelf hebben ook een rustgevende invloed waardoor mensen zich sneller openstellen en kritisch naar zichzelf durven kijken. Zo’n groot paard kan trouwens ook al eens als steunpaal fungeren (letterlijk en figuurlijk) wanneer moeilijke onderwerpen besproken worden.  

Stefanie de Maeyer (HorsEnergy) vindt dat bij paardencoaching mensen sterker geconfronteerd worden met hun gevoelens en problemen, waardoor inzichten vervolgens ook heel duidelijk naar voren komen. Doordat paarden direct en duidelijk spiegelen, is er vaak geen weg om een problematiek heen. Je kan niet kiezen om selectief in te gaan op gevoelens of gebeurtenissen: dat wat op dat moment een belangrijke rol speelt, zal het paard eruit halen tot je ermee aan de slag gaat. 

Coach of therapeut?

Misschien heb je het al opgemerkt, we spreken hierboven over coaching of therapie en coach of therapeut. Dat is niet zomaar! Hoewel er geen officieel onderscheid bestaat, maakt Horse & Health wel een onderscheid tussen de vooropleiding van coaches en therapeuten enerzijds, en de werkvorm die toegepast wordt, anderzijds.

Coaching onderscheidt zich van therapie doordat altijd gestart wordt vanuit het hier en nu. Het is een vorm van professionele begeleiding waarbij men cliënten ondersteunt bij zelfgekozen doelen. Er wordt toegewerkt naar de toekomst. Een coach helpt mensen bij zelfontwikkeling, groei en zoekt mee naar oplossingen voor problemen. Hoewel een paard altijd feedback geeft op gevoelens en interacties in het hier en nu (en dus niet over hoe iets vroeger was), kan therapie zich onderscheiden van coaching doordat in therapeutische werkvormen het voor kan komen dat de betreffende therapeut ingaat op het verleden, met name op trauma’s die zich in het verleden bevinden.

Bij Horse & Health vragen we van onze leden dat zij zich enkel therapeut noemen wanneer zij minstens een menswetenschappelijke vooropleiding genoten hebben. Deze therapeuten kunnen zowel coaching als therapie aanbieden, waarbij de nadruk op waarop men ingaat, anders ligt. Coaches hebben niet altijd een vooropleiding in de menswetenschappen. Zij hebben bijvoorbeeld ervaring opgedaan in het coachen of leiden van mensen in een bedrijf of zijn ervaringsdeskundige in een bepaald domein, en hebben nadien een cursus gevolgd om ook andere mensen te kunnen begeleiden (met behulp van paarden).

Bronnen

Horse & Health leden: Stefanie de Maeyer - Horsenergy - http://horsenergy.be/ | Griet Buysse - Griet Buysse psychotherapie - http://grietbuysse.be/ | Benedicte van Acker - Puissance - https://www.puissance-therapie.com/

Overige: http://www.horsense.be/nl/methodiek/ | http://www.kivik.eu/nl/info/45/Coachen-met-paarden-voordelen.html | https://www.caprillicoaching.nl/paardencoaching/