Horzeleitjes - infectie

Het einde van de zomer gaat niet enkel samen met de start van de aanmaak van de wintervacht, bij paarden zie je vanaf in augustus en september ook vaak wit-gelige puntjes op de benen. Die wit-gelige puntjes zijn eitjes van horzels. In dit kennisdossier kom je er alles over te weten. 

Levenscyclus van een horzel

Horzels zijn tweevleugelige insecten met een harig lichaam en kleine antennen. Ze zijn ongeveer 0,8 tot 2,5 centimeter groot. Volwassen horzels leven niet lang (3 weken) en ze eten niet, ze zijn evenmin schadelijk. 

Hoewel het misschien niet zo lijkt, hebben horzels géén angel.  Het puntige uiteinde aan het lichaam van vrouwelijke horzels is daarentegen een niet-te-onderschatten ‘eilegapparaat’. Het zijn de larven die verder komen uit de eitjes van de horzel die schadelijk zijn omdat zij zich ontwikkelen in levende dieren.

Horzeleitjes

Vrouwelijke horzels kunnen elke tien seconden een eitje vastlijmen aan een haar van een vacht. Gezien zij tussen de 700 à 1000 eitjes bij zich hebben, wil dat zeggen dat ze in tijdsperiode van 45 minuten maar liefst 300 eitjes kunnen leggen. Dit doen ze meestal op de benen, manen en rond de mond van paarden.

De eitjes komen vervolgens in het lichaam van een paard terecht doordat het paard aan zijn mond of benen likt. Eens de eitjes zich in de mond van het paard bevinden, start het verdere ontwikkelingsproces tot larven.

Horzellarven

Na een tijd komen uit de horzeleitjes horzellarven. Deze larven ontpoppen zich in de mondholte en kruipen daar onder het slijmvlies. Van daaruit migreren ze via de tong naar de keelholte en na ongeveer 4 weken worden ze dan door het paard doorgeslikt en komen ze terecht in de maag van het paard. De horzellarven blijven gedurende de hele winter in de maag en darmen van een paard overwinteren.

Nadat de larven ongeveer tien maanden in de maag vertoefd hebben, komen ze in het voorjaar via de mest naar buiten. De horzels vertoeven vervolgens nog een tijdje in de grond van de weide vooraleer ze na drie tot zes weken volledig volwassen zijn.

Schade door horzellarven

Hoewel horzellarven meestal niet heel schadelijk zijn voor paarden, kan de migratie van de larven problemen geven in de mond, met name de tong en het tandvlees. Wanneer de larven terecht komen in de maag, kunnen ze ook irritatie aan de maagwand veroorzaken. Hierdoor kunnen paarden moeilijker eten en maken ze meer speeksel aan.

Bij een zware besmetting bestaat de kans dat een paard ontstekingen heeft aan de mond, tong en maag en dat het sterk vermagerd. Dit kan samengaan met diarree, kolieken en overmatig geeuwen. In extreme gevallen kan de maagwand van een paard doorbreken en kan een paard overlijden aan buikvliesontsteking. 

Behandeling

Hoewel horzellarven in bepaalde gevallen tot veel schade kunnen leiden, zijn zowel de eitjes als de larven makkelijk te bestrijden. Een eerste stap daarin is preventie, maar na een besmetting kan ontwormen nog steeds redding brengen.

Preventie

Horzeleitjes zijn, wanneer ze zich nog op de vacht bevinden, simpel te behandelen. Door de horzeleitjes preventief te verwijderen van het lichaam van je paard voorkom je elke vorm van schade, zowel in de mond als in de maag.

Het verwijderen van horzeleitjes kan op verschillende manieren. Je kan het bijvoorbeeld doen met een puimsteen. Deze worden doorgaans gebruikt om losse haren bij paarden te verwijderen, maar ze kunnen dus ook perfect dienen om horzeleitjes te verwijderen op grotere effen oppervlaktes.

Het verwijderen van de eitjes kan ook met een speciaal horzelmesje. Let bij gevoelige velletjes wel op met een horzelmesje: omdat het mesje scherp is en je vaak meerdere keren over de vacht van je paard gaat, kan dit soms irritatie opleveren.

Heb je geen puimsteen of horzelmesje bij de hand? Horzeleitjes laten ook makkelijk los wanneer je de vacht van je paard wast met lauw water met een beetje azijn.

Om te vermijden dat horzeleitjes zich (terug) nestelen op de benen van je paard, kan je er antiklit- of glansspray op spuiten of de benen scheren. Zowel de glansspray als het scheren van de benen, zorgen ervoor dat de eitjes minder grip hebben op de vacht en dus minder goed kunnen blijven hangen op de benen van je paard.

Op lange termijn is het tot slot belangrijk regelmatig de mest van paddock of weide te verwijderen. Wanneer de horzellarven geen kans krijgen om zich in de grond te nestelen, kunnen ze zich niet ontwikkelen tot volwassen horzels en kunnen de vrouwelijke larven dus aan het einde van de volgende zomer geen eitjes leggen.

Ontwormen

Wanneer je vermoed dat je paard besmet is met horzellarven, kan je ontwormen met ivermectine. In sommige gevallen kan gebruik gemaakt worden van een kijkoperatie in de maag om een infectie met horzellarven vast te stellen.

Ontwormen kan je best doen na de eerste nachtvorst, omdat er dan geen levende horzels meer voorkomen en de vrouwtjes dus geen eitjes meer leggen. Daardoor is er geen kans op herbesmetting.

Wanneer je paard sterk geïnfecteerd was door horzellarven, dienen de bijkomende ziekteverschijnselen (ontstekingen, irritatie, eetproblemen) eveneens behandeld te worden om verdere schade te voorkomen.

Bronnen: Paardenkliniek Buitenzorg | Bit Magazine | paardenarts.nl | Ecostyle |

Afbeeldingen: Paardenkliniek Buitenzorg